Gdy na naszym ciele pojawia się nagle pieprzyk , obawiamy się przede wszystkim, czy zmiana ta może być groźna. Jak jednak rozróżnić poszczególne znamiona barwnikowe i kiedy należy rozważyć usuwanie pieprzyków? W poniższym artykule opiszemy najczęstsze ciemne zmiany skórne, czyli pieprzyki.

Pieprzyki na ciele – rodzaje i opis

Na skórze każdego człowieka znajdują się różnego rodzaju znamiona barwnikowe czyli tzw. pieprzyki. Powstają one w wyniku odkładania w skórze nadmiaru ciemnego barwnika – melaniny. Produkowana w komórkach barwnikowych skóry (melanocytach) melanina tworzy skupiska, widoczne przez skórę jako pieprzyk.

W zależności od cech charakterystycznych widocznej zmiany, pieprzyk może być uznany przez lekarza dermatologa za znamię łagodne bądź podejrzane.

Znamiona barwnikowe dzielimy na:

• wrodzone
• nabyte

Wrodzone istnieją od momentu urodzin; występują dosyć rzadko, są  zazwyczaj pojedyncze, duże, o jednolitym zabarwieniu i grudkowatej powierzchni, często pokryte są również włosami.

Nabyte znamiona barwnikowe nie są obecne tuż po urodzeniu, rozwijają się natomiast w późniejszych okresach życia i mogą być:

• łagodne, typowe
• atypowe (dysplastyczne)

Znamiona łagodne pojawiają się przeważnie w okresie dziecięcym, a ich ilość zwiększa się podczas dojrzewania i wczesnej młodości (pod wpływem zmian hormonalnych); są regularne, symetryczne, mają równe brzegi i równomiernie rozmieszczony barwnik.
Ryzyko powstania nowotworu na ich podłożu jest bardzo małe, stąd zalecana jest jedynie regularna obserwacja zmian i w razie potrzeby konsultacja u specjalisty.

Znamiona atypowe swym wyglądem stanowią zupełne przeciwieństwo znamion łagodnych: są asymetryczne, większe, mają nierówny brzeg, obszary o różnych barwach i zmieniający się wygląd. Mogą ponadto krwawić czy wystawać ponad powierzchnię skóry, a rozdrapany pieprzyk może trudno się goić.

Tego typu zmiany mogą być podłożem do rozwoju nowotworów złośliwych, więc w przypadku, gdy napotkamy czarny pieprzyk budzący jakiekolwiek podejrzenia, powinniśmy czym prędzej zgłosić się do lekarza dermatologa.

Badanie i postępowanie w przypadku pieprzyków

W gabinecie lekarz najpierw oceni zmianę gołym okiem, a następnie wykona badanie za pomocą specjalnego urządzenia – dermatoskopu.
Dzięki dużemu powiększeniu oraz wykorzystaniu odpowiedniego oświetlenia (światło spolaryzowane) badający może dokładnie wnioskować o charakterze zmiany i zadecydować o dalszym postępowaniu.

Kiedy lekarz uzna, że znamię jest potencjalnie groźne, zasugeruje pacjentowi usunięcie pieprzyka.

Wycinanie pieprzyka z zachowaniem odpowiedniego marginesu zdrowej skóry odbywa się najczęściej przy użyciu skalpela, po uprzednim dokładnym znieczuleniu miejscowym okolicy zmiany. Sprawia to, że usuwanie pieprzykow jest szybkie, a przede wszystkim bezbolesne. Pobrany materiał wysyłany jest do lekarza patomorfologa w celu oceny wycinka pod mikroskopem i wydania ostatecznego rozpoznania.

Jednak gdy specjalista po uprzednim badaniu stwierdzi, że nie ma powodu do obaw, zaleci jedynie kontrolę po upływie kilku miesięcy, by zbadać i monitorować zmianę, a usuwanie pieprzyków odłoży w czasie.

Czerniak, a pieprzyk

Jak odróżnić czerniaka od pieprzyka?

Nie da się zrobić tego gołym okiem, gdyż pewne rozpoznanie można uzyskać jedynie po badaniu histopatologicznym.
Jest jednak kilka cech, które bywają pomocne w różnicowaniu: czerniak a pieprzyk – można je łatwo zapamiętać, gdyż angielskie określenia tych cech tworzą akronim ABCDE:

• A – asymmetry (asymetria kształtu zmiany)
• B – border (nieregularny brzeg zmiany)
• C – color (kilka kolorów w obrębie jednego znamienia)
• D – diameter (średnica zmiany przekraczająca 5 mm)
• E – evolution (ewolucja, dynamika zmiany)

Inne pieprzyki

Oprócz klasycznych ciemnych znamion barwnikowych istnieją też odmiany rzadsze, takie jak znamię Spitza, Reeda czy Suttona.

Natomiast z pewnością częściej napotkać można specyficzne czerwone pieprzyki o małej średnicy, zróżnicowanym kształcie, lekko wystającej i pofałdowanej powierzchni.
Taki czerwony pieprzyk to najczęściej naczyniak – zmiana łagodna, która często zanika samoistnie.

Usuwanie pieprzyków tego rodzaju można również wykonać za pomocą lasera czy metod elektrokoagulacji (,,wypalania” tkanek prądem wysokiej częstotliwości).

Pieprzyki jako problem kosmetyczny

Nierzadko bywa, że pieprzyki na ciele tworzą się w widocznych miejscach (jak np. pieprzyki na twarzy) i stanowią dla posiadacza defekt kosmetyczny – wpływa to czasami na jego samoocenę i relacje z innymi ludźmi. Zatem jak pozbyć się pieprzyków?

W takich przypadkach z pomocą przychodzi medycyna estetyczna, oferując m.in. laserowe usuwanie pieprzyków czy zwykłe wycinanie szpecących zmian. Lekarz z pewnością podpowie nam, jak usunąć pieprzyki w najbardziej bezpieczny i optymalny sposób.